Kasztanowiec czerwony (Aesculus x carnea) ang. Red Horse Chestnut

Uwaga. Poniżej ograniczono się głównie do wskazania najistotniejszych różnic pomiędzy omawianym tu kasztanowcem czerwonym, a podobnym do niego, jednak częściej występującym w Polsce kasztanowcem zwyczajnym, którego szczegółowy opis został zamieszczony oddzielnie.

Spotykany w Polsce dużo rzadziej od swojego europejskiego rodzica - kasztanowca białego, kasztanowiec czerwony jest niezwykle efektownym drzewem ozdobnym. Jego różowoczerwone kwiatostany zachwycają jeszcze bardziej niż opatrzone już trochę białe stożki naszego poczciwego kasztanowca zwyczajnego. Poza kolorem kwiatów, drzewo to niewiele różni się od swojego protoplasty. Osiąga nieco mniejsze rozmiary, jego liście też są nieco mniejsze, przy tym bardziej błyszczące i sztywne, a rzadko i nielicznie zawiązywane owoce są pokryte mniejszą ilością kolców (czasem prawie bezkolcowe). Zresztą, jak to u mieszańców bywa, większość cech kasztanowca czerwonego stanowi swojego rodzaju średnią ważoną cech rodziców, czyli w tym przypadku będącego dosyć dużym drzewem o białych kwiatostanach kasztanowca zwyczajnego oraz przyjmującego postać krzewu lub niewielkiego drzewa o intensywnie czerwonych kwiatostanach kasztanowca krwistego. Dzięki mniejszym rozmiarom i niewielkiej skali śmiecenia owocami, ale przede wszystkim ze względu na swoje wyjątkowo atrakcyjne kwiaty, kasztanowiec czerwony jest ostatnio coraz częściej sadzony w naszych miastach.

Systematyka

Wyhodowany prawdopodobnie w Niemczech ok. 1820 r. sztuczny mieszaniec europejskiego kasztanowca zwyczajnego (Aesculus hippocastanum) oraz pochodzącego z Ameryki Północnej kasztanowca krwistego (Aesculus pavia). Jest najczęściej, po kasztanowcu białym (zwyczajnym), uprawianym gatunkiem kasztanowca w Polsce. Do najbardziej rozpowszechnionych jego kultywarów należy zaliczyć następujące (różniące się głównie odcieniem kwiatów): 'Briotii' (kwiaty ciemno różowoczerwone), 'O'Neil' (kwiaty jasno różowoczerwone), 'Fort McNair' (kwiaty ciemnoróżowe z żółtymi elementami wewnątrz), 'Plantierensis' (kultywar o ciemnoróżowych kwiatach z żółtymi elementami wewnątrz, nie zawiązujący owoców), 'Pendula' (zwisające gałęzie).

Występowanie i zastosowanie. Kasztanowiec czerwony cechuje się większymi wymaganiami niż kasztanowiec zwyczajny, między innymi do dobrego kwitnienia potrzebuje żyznych i głębokich gleb oraz dużego nasłonecznienia, jest też bardziej niż jego europejski rodzic, wrażliwy na mróz i wiosenne przymrozki (prawdopodobnie z tego powodu kwitnie około 2 tygodnie później niż kasztanowiec biały). Na plus należy zaliczyć kasztanowcowi czerwonemu większą odporność na suszę, warunki miejskie oraz na szrotówka kasztanowcowiaczka. Kultywar ten może być rozmnażany z nasion. Głównym, a w zasadzie jedynym zastosowaniem kasztanowca czerwonego jest jego uprawa w charakterze atrakcyjnego drzewa ozdobnego. Ze względu na mniej licznie (jeżeli w ogóle) tworzone owoce, sprawia on mniejsze problemy (mniej śmieci) niż kasztanowiec zwyczajny. Osiąga też mniejsze rozmiary, przez co bardziej nadaje się do ogrodów i do obsadzania ulic (mimo to, stare drzewa nie są małe i najlepsze warunki znajdują w parkach oraz dużych ogrodach).

Cechy morfologiczne. Dorastający do 20m wysokości kasztanowiec czerwony jest drzewem nieco mniejszym i wolniej rosnącym niż kasztanowiec biały. Ma szeroką, kulistawą, często nieco nieregularną koronę z widocznym do jej górnych części pniem. W Polsce kasztanowiec czerwony jest bardzo często szczepiony na silniej rosnącym kasztanowcu białym, stąd u wielu drzew cechy pnia i kory mogą pochodzić właśnie od kasztanowca białego. Pąki kasztanowca czerwonego są tylko nieznacznie lepkie, mają długość 1-2cm i matowy, zielonobrązowy kolor. Dłoniasto złożone z 5(7) listków liście są mniejsze niż u kasztanowca białego, ustawione naprzeciwlegle na podobnej długości (do ok. 20cm) ogonkach. Eliptyczno-rombowate listki są najszersze w okolicach środka, a ich długość zawiera się w przedziale 10-12(15)cm; są więc mniejsze niż u kasztanowca zwyczajnego. Wyraźnie grubiej piłkowane i sztywniejsze w dotyku, posiadają one harmonijkowato pofałdowaną powierzchnię. Ich kolor jest błyszcząco ciemnozielony, minimalnie ciemniejszy niż u kasztanowca białego. Jesienią nie przebarwiają się - opadają zielone lub po prostu wysychają na drzewie, przyjmując nieciekawy, szarobrązowy kolor. Największą ozdobą kasztanowca czerwonego są oczywiście jego kwiaty. Zebrane w bardzo liczne, podobnego kształtu i rozmiarów (do 20cm) jak u kasztanowca białego stojące, stożkowate wiechy, różnią się od nich niejednolitym, różowoczerwonym kolorem. Odcień tego koloru jest zależny od odmiany i waha się od jasnoróżowego do ciemnoróżowoczerwonego. Jedne z najatrakcyjniejszych kwiatów posiada często sadzona odmiana 'Briotii'. Kasztanowiec czerwony tworzy niewielką ilość owoców (znane są także odmiany wcale nie zawiązujące owoców). Dojrzewają one na przełomie IX/X i mają postać żóławobrązowych, słabo kolczastych lub niemal gładkich torebek, nieco mniejszych (φ do 4cm) niż u kasztanowca białego, zawierających jednak wewnątrz większe i jeszcze bardziej błyszczące, przeważnie tylko jedno nasiono.

↓ Dorastający do 20m wysokości kasztanowiec czerwony jest drzewem nieco mniejszym niż kasztanowiec biały. Ma szeroką, kulistawą koronę z widocznym do jej górnych części pniem. Na zdjęciu poniżej jeden z najbardziej imponujących rozmiarami osobników w naszym kraju, rosnący w Ogrodzie Botanicznym w Krakowie.
	↓ Liście kasztanowca czerwonego są dłoniasto złożone z 5(7) listków. Są one mniejsze i o ton ciemniejsze niż u kasztanowca białego, osadzone na często podobnie długich, ok. 20cm ogonkach. Listki długości 10-12(15)cm są najszersze w okolicach środka, są też grubiej piłkowane i sztywniejsze, a ich błyszcząca powierzchnia jest wyraźnie pofalowana.

Kora kasztanowca czerwonego jest płytko, łuskowato spękana

→ Największą ozdobą kasztanowca czerwonego są niewątpliwie jego kwiaty. Zebrane w bardzo liczne, podobnego kształtu i rozmiarów (do 20cm) jak u k. białego stojące, stożkowate wiechy, różnią się od nich niejednolitym, różowo- czerwonym kolorem. →→ Drzewo tworzy zazwyczaj niewielką ilość owoców. Dojrzewają one na przełomie IX/X i mają postać żóławo- brązowych, bardzo słabo kolczastych lub częściej niemal gładkich torebek, nieco mniejszych (φ do 4cm) niż u kasztanowca białego, zawierających jednak wewnątrz większe i bardziej błyszczące, przeważnie tylko jedno nasiono.

Początek strony

MOJEDRZEWA.PL

Zobacz też:
Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych
Tomasz Niechoda, Janusz Korbel -
Drzewa Białowieskiego Parku Narodowego
Monumental Trees
Konkurs Drewno jest wspaniałe (Nadleśn. Łopuchówko)