modyfikacja:
2019-01-04
ROŚLINY / NACZYNIOWE / NASIENNE / OKRYTONASIENNE / (ROSOPSIDA) / RÓŻOWCE /
RÓŻOWATE / Wiśnia / pospolita - ptasia - ...
(pd.-wsch. Azja)
zrzucające liście
na zimę
H: 5-8(10)m
Φ: 0.15-0.2(0.25)m
15-30 lat
nieduże
skraje lasów, zadrzewienia śródpolne
obupłc., owadop.
IV/V-V
kwiaty!!, owoce!
| ♦ Niskie drzewko o rozłożystej koronie. |
|
♦ Gałązki bardzo długie i cienkie ale proste, czasem się zwieszają. |
|
♦ Kora czerwonobrunatna z poziomymi bruzdami, ogólnie gładka, tylko u starych drzew czasami łuszcząca się cienkimi, poprzecznymi pasmami. |
|
♦ Owoce, tzw. wiśnie - niewielkie, kuliste, (ciemno)czerwone lub bordowe pestkowce o soczystym, ale wyraźnie kwaskowatym miąższu. Posiadają kulistą pestkę i zwisają grupami na długich szypułkach (ich długość znacznie przekracza długość owocu). |
| ♦ Wiśnia jest symbolem narodowym Japonii. Kraj ten jest określany mianem "kraju kwitnącej wiśni". |
█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.
Małe drzewko liściaste o krótkim, nisko rozgałęzionym pniu i rozłożystej koronie. Wiśnie są znane przede wszystkim ze swoich owoców, nazywanych zresztą tak samo jak ich macierzyste rośliny, czyli wiśniami. Mają one postać niewielkich, kulistych, błyszcząco ciemnoczerwonych pestkowców, zawierających twardą i gładką pestkę otoczoną przez miękki i soczysty miąższ. Smak i aromat owoców wiśni pospolitej należy do najbardziej cenionych spośród wszystkich owoców. W odróżnieniu od niektórych innych gatunków rodzaju, zwłaszcza wiśni ptasiej (czyli czereśni), jest on mocno kwaskowaty. Znalazło to wyraz w angielskiej nazwie gatunku "Sour Cherry", co po polsku oznacza "kwaśna wiśnia". Oczywiście tak jak w przypadku innych drzew owocowych, istnieje wiele sztucznie uprawianych odmian szlachetnych wiśni pospolitej, posiadających owoce nieco słodsze i smaczniejsze, nie mniej jednak nawet i one nie są na tyle słodkie, aby w bezpośrednim spożyciu miały znaczenie porównywalne z czereśniami. Dlatego też generalnie można powiedzieć, że o ile czereśnie są produkowane głównie w celu bezpośredniego spożycia, to wiśnie znajdują zastosowanie przede wszystkim w przetwórstwie. Są one używane do produkcji szerokiej gamy produktów spożywczych, takich jak ciasta, dżemy, soki czy wreszcie liczne produkty alkoholowe, które w swojej nazwie mają znane chyba każdemu słowo "cherry" (ang. wiśnia).
Pierwsze wzmianki o uprawie wiśni pochodzą sprzed ok. 2500 lat. Jako pierwsi w Europie zaczęli je uprawiać Grecy; miało to miejsce około 300 r.p.n.e. Drzewa te zyskały dużą popularność wśród Rzymian, którzy ok. 100 r.p.n.e. sprowadzili je do Brytanii. Obecnie roczna światowa produkcja wiśni wynosi około miliona ton. Ale wiśnie to również popularne rośliny ozdobne. Wiosną duży walor dekoracyjny posiadają ich licznie tworzone śnieżnobiałe kwiaty, latem i jesienią kolorem zachwycają błyszcząco ciemnoczerwone owoce, jesienią zaś atrakcyjnie przebarwiające się liście.
| Systematyka |
Najbardziej obok czereśni (wiśni ptasiej) rozpowszechniony w Europie gatunek wiśni. Jest gatunkiem wyjściowym dla kilkuset odmian szlachetnych wiśni, uprawianych w Europie jako popularne drzewa owocowe i ozdobne. W odróżnieniu od czereśni, wiśnia pospolita nie występuje w Polsce w stanie naturalnym. Pochodzi ona prawdopodobnie z południowo-wschodniej Azji, a dokładniej z okolic Morza Kaspijskiego. Odmiany sadownicze wiśni pospolitej wykazują tendencję do dziczenia i jako takie są czasami spotykane poza terenami uprawy. Te zdziczałe formy są niejednokrotnie bardzo trudne do odróżnienia od odmiany pierwotnej. Do najbardziej znanych odmian uprawnych należą: wiśnia czarna (P. cerasus var. austera) - niskopienna odmiana o małych, bardzo ciemnych owocach i mocno barwiącym miąższu, wiśnia szklanka (P. cerasus var. caproniana) - nieco wyższa odmiana, posiadająca jaśniejsze owoce i nie barwiący miąższ oraz wiśnia maraska (P. cerasus var. marasca) - odmiana o drobnych, czarnoczerwonych i gorzkawych w smaku owocach.
Występowanie / Zastosowanie
 |
Zasięg.
Pierwotny zasięg wiśni pospolitej jest prawdopodobnie ograniczony do okolic Morza Kaspijskiego.
Rozmaite odmiany tego gatunku są jednak od dawna uprawiane w bardzo wielu rejonach Europy (w tym oczywiście w Polsce), gdzie czasami
występują też w formie zdziczałej.
Biotop.
Drzewo głównie sztucznie uprawiane, na stanowiskach naturalnych występujące przede wszystkim w nasłonecznionych miejscach,
takich jak skraje lasów, zadrzewienia śródpolne itp.
Preferencje.
Wiśnia pospolita posiada duże wymagania i to zarówno pod względem jakości gleby, jak i wykonywanych czynności pielęgnacyjnych.
Preferuje zasobne, wilgotne, ale nie podmokłe gleby oraz ciepłe i nasłonecznione stanowiska. Wymaga pielenia, kopcowania, opryskiwania,
często także irygacji. Kwiaty wiśni są bardzo wrażliwe na wiosenne przymrozki natomiast same owoce w trakcie dojrzewania mogą być
zrywane przez grad czy silny wiatr. Duże straty powodują również ptaki, dla których wiśnie stanowią jeden z największych przysmaków.
Wszystko to sprawia, że uprawa wiśni należy do dość kosztownych, a owoce są stosunkowo drogie.
Długość życia i tempo wzrostu.
Drzewo bardzo krótkowieczne, dosyć wolno rosnące. Osiąga wiek 15-30 lat. Tempo wzrostu 30-60cm/rok.
Zastosowanie.
Sztucznie hodowane odmiany wiśni pospolitej są jednymi z ważniejszych drzew w europejskim sadownictwie. Ich owoce mają wyjątkowo
specyficzny aromat i zawierają dużą ilość witaminy A, jednak ze względu na kwaskowaty smak niezbyt nadają się do bezpośredniego spożycia.
Znajdują za to bardzo szerokie zastosowanie w przemyśle przetwórczym, gdzie są używane do produkcji soków, kompotów, dżemów i konfitur,
ciast oraz różnego rodzaju wódek, nalewek i innych produktów alkoholowych (tzw. wiśniówki, ang. cherry).
Mimo niebagatelnej, bo szacowanej na około milion ton światowej produkcji wiśni, owoce te są stosunkowo drogie; ma to związek
z dużymi kosztami ich uprawy (patrz Preferencje).
Poza pozyskiwaniem owoców, wiśnie są często uprawiane także jako drzewa ozdobne.
Pędy i pąki / Liście
|
Młode pędy gładkie i nieowłosione, początkowo oliwkowozielone, z czasem stają się czerwonawobrunatne. Młode gałązki długie i cienkie, proste, często pionowo zwisające. Pąki jajowate i leko zaostrzone, brązowe, na krótkopędach zebrane w pęczki po kilka sztuk, na długopędach boczne odstające od pędu. Liście blaszkowate, pojedyncze. Blaszka eliptyczna lub (odwrotnie)jajowata, zaostrzona, długości 5-8cm, na brzegu drobno piłkowana, wzdłuż środkowego nerwu lekko zagięta do góry. Ustawienie: skrętoległe na 1-3cm ogonkach. Okres występowania: (IV/V)V-X. Liście zaczynają się rozwijać stosunkowo późno - na przełomie kwietnia i maja (w trakcie intensywnego kwitnienia kwiatów). Jesienią przebarwiają się na żółto.
|
Wśród zebranych na krótkopędach w klastry, szpiczastojajowatych pąków wiśni występuje pąk szczytowy. |
Liście wiśni pospolitej są eliptyczne lub (odwrotnie)jajowate. Mają one regularnie, drobno piłkowany brzeg. |
Kwiaty
|
Obupłciowe, owadopylne, tworzone w dużych ilościach, zebrane w grupy po 2-6 sztuk, osadzone na 2-4cm szypułkach.
Pojedyncze kwiaty stosunkowo duże - o średnicy 2-3.5cm, posiadają podwójny, 5-krotny, wolnopłatkowy okwiat.
Płatki korony szerokoeliptyczne do okrągławych, czysto białe, działki kielicha purpurowozielone.
Pręciki ustawione w 10-członowych okółkach, pylniki żółtozielone, słupek jeden.
█
Kwiaty wiśni są bardzo podobne do występujących u śliwy domowej. Od tych ostatnich różnią się zdecydowanie liczniejszym występowaniem,
nieco delikatniejszymi pręcikami (cieńsze nitki i mniej masywne pylniki) oraz mocno odgiętymi do tyłu działkami kielicha
(często całkowicie przylegają one do szypułki).
Okres kwitnienia:
IV/V-V (krótko przed rozwojem liści). Kwiaty pojawiają się po połowie kwietnia, nieco później niż u czereśni.
Istnieją jednak specjalne odmiany wiśni, np. wiśnia wczesna, zakwitające już na początku kwietnia.
|
Liczne i gęsto skupione kwiaty wiśni pospolitej posiadają 5 wolnych, czysto białych płatków korony, zielonawy słupek oraz wiele pręcików z żółtymi pylnikami. 
|
Owoce i nasiona
Tzw. wiśnie - zebrane w grupy po kilka sztuk, zwisające na długich i cienkich szypułkach małe, kuliste pestkowce o średnicy
do 1.5cm. Zawierają w przybliżeniu kulistą, twardą i gładką pestkę, którą otacza mięsisty miąższ. Są gładkie i błyszczące,
w zależności od odmiany czerwone, ciemnowiśniowe do wiśniowoczarnych. Miękki i soczysty miąższ w odróżnieniu
od czereśni charakteryzuje się kwaskowatym smakiem, dlatego znajduje zastosowanie głównie w przemyśle przetwórczym,
w mniejszym stopniu natomiast nadaje się do bezpośredniego spożycia. Owoce sztucznie uprawianych odmian szlachetnych posiadają
zdecydowanie lepsze walory użytkowe (w tym smakowe) niż odmiany dziko rosnące.
Okres dojrzewania owoców:
(VIII)IX-X. Wiśnie cechują się bardzo krótkim okresem owocowania - owoce dojrzewają szybko i równie szybko opadają.
Okres zbioru prawie nigdy nie przekracza miesiąca.
Owoce wiśni pospolitej to tzw. wiśnie. Są one zwykle nieco mniejsze od czereśni i mają kwaskowaty smak. |
Drewno
|
Posiada różowawy biel i czerwonobrunatną twardziel. Słoje są drobne i dość jednorodne; ich delikatny rysunek ma postać ciemnoczerwonych linii i cętek. Drewno jest dość twarde, a równocześnie sprężyste i odporne na obciążenia mechaniczne, posiada średnią gęstość, dobrze poddaje się obróbce; w zasadzie jedyną jego wadą jest stosunkowo mała odporność na niekorzystne warunki atmosferyczne. Jest stosowane głównie do produkcji wysokogatunkowych mebli i oklein, a także płyt podłogowych, elementów instrumentów muzycznych itp. Ze względu na specyficzny aromat jest również używane do wędzenia mięsa.
Inne informacje
|
█ Jak wiadomo, szczególnymi względami wiśnie cieszą się w nazywanej "krajem kwitnącej wiśni" Japonii. Uprawa wiśni nie ma tam jednak charakteru typowo sadowniczego, ale raczej symboliczno-dekoracyjny i jest związana głównie z kwitnieniem tych drzew. Większość uprawianych w Japonii odmian wiśni kwitnie bardzo krótko - tylko około dwóch tygodni, jednak ze względu na odpowiedni dobór odmian oraz różnice w klimacie panującym na poszczególnych wyspach, całkowity okres kwitnienia w ramach całego kraju wynosi aż 5 miesięcy! Zakwitanie wiśni jest dla Japończyków do tego stopnia ważne, że fakt ten jest podawany dla różnych regionów w wiadomościach telewizyjnych, podobnie jak u nas prognoza pogody!
Galeria zdjęć
|