█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

Ten niewielki lub średniej wielkości, gęsto ugałęziony krzew liściasty widział chyba każdy, jest on bowiem zdecydowanie najpopularniejszą rośliną używaną do budowy miejskich żywopłotów. Pod względem pokroju oraz kształtu liści ligustr pospolity bardzo przypomina bukszpana wieczniezielonego. I choć niewielkie, całobrzegie liście ligustru nie są całkowicie zimotrwałe, to przy łagodnych zimach część z nich może utrzymywać się na krzewie aż do wiosny. Białe i miododajne kwiaty ligustru są zebrane na końcach pędów w stożkowate kwiatostany podobne do występujących u lilaka, jednak znacznie od nich mniejsze. Duży walor dekoracyjny stanowią owoce ligustru. Mają one postać zebranych w stożkowane grona małych, kulistych, błyszczącoczarnych jagód, które podobnie jak liście mogą utrzymywać się na roślinie przez całą zimę. Jagody są lekko trujące dla ludzi, dla ptaków natomiast stanowią cenne pożywienie.

Jedyny rodzimy w Europie gatunek ligustru. Występuje naturalnie także w Polsce.

  Występowanie

Zasięg. Południowa, środkowa i zachodnia Europa, północno-zachodnia Afryka, Kaukaz. Dokładny zasięg w Europie trudny do ustalenia z powodu wielowiekowej uprawy i dziczenia. W Polsce najwięcej (rozproszonych) stanowisk występuje na Śląsku i w Małopolsce.
Biotop. Niewielka wysokość w połączeniu z dużą światłolubnością ograniczają stanowiska naturalne ligustru pospolitego głównie do mało zacienionych miejsc takich jak skraje lasów, nasłonecznione zbocza, zadrzewienia śródpolne itp. Czasami krzew ten można też spotkać w widnych lasach sosnowych i liściastych.
Preferencje. Gatunek bardzo mało wymagający, światło- i ciepłolubny, mrozoodporny, bardzo odporny na suszę i zanieczyszczenia powietrza. Dobrze sprawdza się w miastach.
Długość życia i tempo wzrostu. Krzew krótkowieczny, dosyć wolno rosnący. Osiąga wiek 40-50(60) lat.

  Zastosowanie

Podstawowy krzew żywopłotowy, także roślina pszczelarska.

  Pokrój

Pokrój. Średniej wielkości krzew liściasty o miotlastej koronie. Rozmiary. Wysokość 2-3(4)m. Średnica pnia 0.03-0.05(0.1)m. Szczegóły pokroju. Pień wielokrotny. Korona bez przycinania nieregularna i miotlasta, odpowiednio przycinana szybko się zagęszcza tworząc bardzo zwarte figury. Gałęzie starszych osobników nisko się zwieszają, a dotykając ziemi często zakorzeniają się dając początek nowym roślinom.
█ Odpowiednie przycinanie pozwala na prowadzenie ligustru pospolitego w formie małego drzewka.

	Ligustr pospolity jest średniej wielkości krzewem liściastym. Bez przycinania (←) jego korona jest dość rzadka i nieregularna, często przycinana staje się bardzo gęsta i zwarta (↓/→).
		Ze względu na stosunkowo wysoki wzrost z ligustru pospolitego uzyskuje się jedne z wyższych żywopłotów (nawet ponad 3m).

  Korzenie

System korzeniowy stosunkowo płytki, ale rozbudowany i mocny, gęsty, produkuje liczne odrośla korzeniowe. Roślina łatwo i silnie ukorzenia się praktycznie w każdym terenie, dlatego może być z powodzeniem stosowana do ochrony przed erozją skarp, hałd itp.

  Kora / Pędy i pąki

Kora szara do brunatnoszarej, długo gładka, tylko u starszych osobników płytko spękana. Młode pędy początkowo zielone, potem szarożółte, krótko owłosione. Pąki jajowate, po stronie nasłonecznionej brązowopurpurowe, po ocienionej zielonkawe, nagie, boczne luźno przylegające, mniejsze od wierzchołkowego.

  Liście

Blaszkowate, pojedyncze. Blaszka wąskoeliptyczna do lancetowatej, na końcu zaostrzona, o wymiarach 3-6 x 1-2cm, całobrzega, nieco skórzasta, z góry błyszcząco ciemnozielona, od spodu jaśniejsza, posiada wyraźny nerw środkowy, wzdłuż którego jest lekko zagięta w górę (trochę podobnie jak u doniczkowego figowca sprężystego). Ustawienie: naprzeciwległe (rzadziej w okółkach po trzy) na krótkich ogonkach. Okres występowania: III-XI/XII(III). Młode liście pojawiają się wcześnie - zwykle już pod koniec marca, a więc są jednymi z pierwszych rozwijających się na wiosnę. Rozwijają się jednak wolno. Wyjątkowy jest również okres opadania liści. Ligustr pospolity należy do tzw. semi-zimozielonych gatunków, co oznacza, że w przypadku łagodnej zimy roślina traci tylko część liści; pozostałe utrzymują się na krzewie aż do następnej wiosny i opadają wraz z pojawianiem nowych. Te nie opadające liście wskutek panujących zimą niskich temperatur zazwyczaj przebarwiają się na zielonkawopurpurowy kolor (nie stanowi to oznaki przemarznięcia).

	Więcej...
Wąskoeliptyczne, całobrzegie liście ligustru pospolitego są ustawione naprzeciwległe. Zimą część z nich pozostaje na krzewie przebarwiając się często na zielonkawopurpurowy kolor (→).

  Kwiaty / Owoce i nasiona

Kwiaty obupłciowe, owadopylne i miododajne, zebrane w szczytowe, stożkowate, białe kwiatostany podobne do występujących u lilaka, jednak mniejsze - długości do 6cm, bardzo mocno i przyjemnie pachną. Pojedyncze kwiaty również podobne do kwiatów lilaka i także od nich mniejsze - o średnicy ok. 5mm, posiadają dzwonkowaty kielich i 4 białe płatki korony zrośnięte u podstawy w rurkę. Każdy kwiat zawiera dwa wysokie, jednak niewiele lub w ogóle nie wystające z rurki korony pręciki z czerwonymi lub żółtymi pylnikami, pomiędzy którymi znajduje się niski i cienki, górny słupek z dwułatkowym znamieniem. Okres kwitnienia: VI-VII (bardzo długo po rozwinięciu się liści). Owoce. Kuliste lub jajowate, błyszczącoczarne jagody o średnicy 5-8mm, zebrane w częściowo zwisające na szczytach pędów, stożkowate owocostany. Ich miąższ zawiera duże ilości soku farbującego na fioletowoczerwony kolor. Posiadają jedno lub dwa fioletowobrunatne nasiona. Są trujące dla ludzi, jednak dla wielu ptaków stanowią pożywienie w trudnym, zimowym okresie. Okres dojrzewania owoców: IX-X. O ile nie zostaną wcześniej zjedzone przez ptaki, owoce przeważnie utrzymują się na krzewie przez całą zimę.

Białe, dzwonkowate kwiaty ligustra pospolitego są zebrane na szcytach pędów w stojące, stożkowate kwiatostany.	Owoce ligustra pospolitego to małe, błyszczącoczarne pestkowce zebrane w stożkowate grona.	Część owoców utrzymuje się na krzewie aż do wiosny.

  Drewno

Drewno bardzo ciężkie i twarde, trudno łupliwe, jednak ze względu na krzewiastą postać bez większego znaczenia użytkowego.

  Inne informacje

█ UWAGA! Wszystkie części ligustru (w tym owoce) są trujące.
█ Żywopłot z ligustru powinien składać się z dwóch rzędów, w których sadzonki występują naprzemiennie. Odległość między sadzonkami w jednym rzędzie powinna wynosić co najwyżej 1/2m (najlepiej ok. 30cm). Wynika stąd, że na 1m bieżący żywopłotu powinniśmy zaplanować zakup co najmniej 4 sadzonek (najlepiej 6). Odległość między rzędami ma mniejsze znaczenie; powinna ona jednak mieścić się w przedziale 30-100cm. Częste i regularne cięcie ligustru jest zalecane nie tylko w celu formowania jego sylwetki, ale także dla zagęszczenia korony. Nie bójmy się tego robić - ligustr jest jedną z roślin najlepiej znoszących, a można nawet powiedzieć, że bardzo lubiących przycinanie. Pierwsze cięcie najlepiej wykonać zaraz po posadzeniu wiosną, około 10-30cm nad ziemią (pozostawienie nieprzyciętych sadzonek lub przycięcie ich na zbyt dużej wysokości spowoduje, że żywopłot nie będzie zagęszczony u dołu). Odcięte kawałki pędów można pociąć na kilkunastocentymetrowe odcinki i wetknąć do wilgotnej ziemi (najlepiej wymieszanej z piaskiem). Tak przygotowane sadzonki wstawiamy do ciemnego, chłodnego pomieszczenia na około miesiąc. Po tym czasie pędy powinny się ukorzenić; można je teraz wysadzić w celu zagęszczenia pierwotnego żywopłotu.

  Galeria zdjęć

Zobacz galerię...

Początek strony

MOJEDRZEWA.PL

Copyright © 2006-2025 by Piotr Gach

Zobacz też:
Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych
Tomasz Niechoda, Janusz Korbel -
Drzewa Białowieskiego Parku Narodowego
Monumental Trees
Konkurs Drewno jest wspaniałe (Nadleśn. Łopuchówko)