ATLAS DRZEW POLSKI - publikacja na podstawie niniejszej strony
ATLAS DRZEW POLSKI - wydanie 2
Ostatnia
modyfikacja:
2019-01-04
Systematyka:
ROŚLINY / NACZYNIOWE / NASIENNE / OKRYTONASIENNE / (ROSOPSIDA) / ARALIOWCE /
ARALIOWATE / Aralia - Bluszcz - ...
Licznik odwiedzin:
Zawiera relatywnie dużą ilość gatunków trujących Zawiera relatywnie dużą ilość gatunków pod ochroną
Zawiera relatywnie dużą ilość gatunków cieniolubnych Zawiera relatywnie dużą ilość gatunków preferujących wilgotne gleby Zawiera relatywnie dużą ilość gatunków umiarkowanie mrozoodpornych
RODZAJ
Bluszcz
(Hedera)
ang. Ivy
Zawiera:
15 gatunków
w tym rodzimych w Polsce:
1
Cechy charakterystyczne:
♦ Dzięki korzeniom przybyszowym rośliny te pną się wysoko po drzewach i innych przeszkodach.
♦ Zimozielone liście dwojakiego typu: klapowane i bezklapowe.
 

█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

Rodzaj obejmujący zimozielone pnącza o zdrewniałej łodydze, związane z ciepłym i umiarkowanym klimatem. Rośliny te wspinają się po drzewach, skałach, murach budynków i innych obiektach dzięki specjalnym chwytnikom, którymi są korzenie przybyszowe tworzące się na płonych pędach. Taki mechanizm pozwala bluszczom na osiąganie dużych wysokości (nawet do 30m!) mimo, że w odróżnieniu od drzew i typowych krzewów nie posiadają one klasycznego pnia. Jeśli na swej drodze bluszcz nie napotka żadnych przeszkód, na które mógłby się wspiąć, będzie po prostu płożyć się po ziemi. W odróżnieniu od jemioły, bluszcze nie są roślinami pasożytniczymi. Posiadają one normalne, rosnące w ziemi korzenie, a czepiające się drzewa korzenie przybyszowe odgrywają rolę jedynie mechanicznych chwytników. Ze względu na swoje właściwości czepne bluszcze są jednymi z roślin najczęściej używanych do pokrywania zewnętrznych powierzchni (np. ścian budynków, ogrodzeń itp.), ale też stanowią bardzo popularne rośliny doniczkowe (zimozieloność). W swoim naturalnym środowisku większość gatunków bluszczu podlega ochronie gatunkowej.

  Systematyka 

Rodzaj bluszcz obejmuje 15 gatunków, z których w Polsce naturalnie występuje tylko jeden: bluszcz pospolity (H. helix). Wszystkie gatunki są ze sobą spokrewnione w tak dużym stopniu, że czasami traktuje się je jako odmiany geograficzne jednego gatunku, za który uważa się właśnie wymienionego wyżej bluszcza pospolitego. Inne ciekawe gatunki to m.in. pochodzący z Irlandii, posiadający duże i stosunkowo cienkie liście osadzone na długich ogonkach bluszcz irlandzki (H. hibernica), ciepłolubny bluszcz kanaryjski (H. canariensis) z biało nakrapianymi liśćmi oraz bluszcz kolchidzki (H. colchica) - pochodzący z Kaukazu gatunek o dużych, bezklapowych liściach. Ze względu na szerokie zastosowanie, gatunki bluszczu doczekały się licznych odmian ozdobnych. Wizualnie odmiany te niejednokrotnie bardziej różnią się między sobą niż poszczególne gatunki.

  Gatunki szczegółowo opisane w serwisie 

Bluszcz pospolity Ten najbardziej rozpowszechniony w Europie i jedyny naturalnie występujący w Polsce gatunek bluszcza jest typowym przedstawicielem swojego rodzaju.
Więcej informacji...

  Występowanie / Zastosowanie / Cechy morfologiczne

Bluszcz pospolity
Bluszcze to zimozielone pnącza o zdrewniałej
łodydze. Dzięki korzeniom czepnym wspinają się
one po drzewach na znaczne wysokości.

Zasięg. Strefa subtropikalna do umiarkowanej w północnej Afryce, Europie, centralnej i wschodniej Azji oraz na Wyspach Kanaryjskich i Azorach. Biotop. Lasy, zadrzewienia śródpolne, skały. Preferencje. Rośliny o małych wymaganiach, łatwo przystosowujące się do różnych warunków. Większość gatunków preferuje miejsca zacienione i wilgotne, jednak bez trudu radzi sobie nawet na stanowiskach suchych i w pełni nasłonecznionych. Podobnie jest z wymaganiami glebowymi bluszczy - najlepiej rosną one na glebach próchniczych, żyznych i wapiennych, ale tolerują gleby niemal każdego typu. Osobniki płożące się po ziemi są zwykle całkowicie odporne na mróz (chroni je zalegająca warstwa śniegu) natomiast pnącza mogą przy dużych mrozach przemarzać. Długość życia i tempo wzrostu. Długowieczne, wolno rosnące pnącza. Niektóre gatunki, jak na przykład bluszcz pospolity, mogą osiągać wiek nawet powyżej 300 lat. Zastosowanie. Główne zastosowanie bluszczy polega na wykorzystaniu ich możliwości porastania pionowych powierzchni - mogą one na przykład upiększać ściany budynków, zakrywać brzydko wyglądające fragmenty muru czy wreszcie stanowić rodzaj żywopłotu (pnąc się po ogrodzeniu). Cennym walorem bluszczy są ich zimozielone liście. Poza zewnętrznymi nasadzeniami bluszcze należą do najpopularniejszych roślin doniczkowych. Pokrój. Bluszcze to pnącza o zdrewniałej, pnącej się ku górze lub płożącej po ziemi łodydze. Dzięki tworzonym na płonych pędach korzeniom przybyszowym rośliny te mogą wspinać się po drzewach, ścianach czy innego typu podporach na wysokość kilkudziesięciu metrów (najwięcej - do 30m u b. himalajskiego - H. nepalensis). Łodyga jest zwykle dość cienka w stosunku do swojej długości, jednak znane są bardzo stare okazy bluszczu pospolitego, u których średnica łodygi przekracza 1m! Korzenie. Bluszcze wytwarzają dwa rodzaje korzeni. Korzenie rosnące w ziemi mają standardowe znaczenie, tzn. zaopatrują roślinę w wodę i składniki mineralne. Zupełnie inne korzenie tworzą się na płonych pędach bluszczu - są to pełniące funkcję mechanizmu czepnego korzenie przybyszowe. Ponieważ zadanie utwierdzania rośliny w podłożu w dużej części realizowane jest właśnie przez korzenie przybyszowe - korzenie rosnące w glebie nie muszą być silne i grube. Kora zazwyczaj w różnych odcieniach szarości lub brązu, delikatnie bruzdowana. Pędy dwojakiego rodzaju: pędy czepne cienkie i elastyczne, pędy końcowe (kwitnące) grubsze i bardziej sztywne. Liście blaszkowate, pojedyncze, u większości gatunków (poza b. kolchidzkim) dwojakiego rodzaju: na pędach niekwitnących (pnących się lub pełzających) klapowane, na pędach kwitnących bezklapowe, jajowate, sercowate lub trójkątne, w obu przypadkach całobrzegie. Wielkość i zabarwienie liści zależy od gatunku i odmiany (największe w ramach rodzaju tworzy b. kolchidzki - do 20cm; są one dodatkowo bezklapowe). Ustawienie: skrętoległe, zwykle na dość długich ogonkach. Okres występowania: cały rok (rośliny zimozielone). Kwiaty obupłciowe, owadopylne, zebrane na końcach pędów w baldaszkowate, półkuliste lub kuliste kwiatostany. Pojedyncze kwiaty drobne, zielonawożółte, wytwarzają dużą ilość nektaru stanowiącego cenne pożywienie dla pszczół i innych owadów w okresie, w którym większość roślin już przekwitło (jesień). Okres kwitnienia: jesień. Owoce i nasiona. Małe, kuliste, przeważnie czarne pestkowce. Dojrzewają późną zimą i stanowią cenne pożywienie dla ptaków w najtrudniejszym okresie. Dla ludzi są trujące. Okres dojrzewania owoców: owoce dojrzewają późną zimą, wiosną lub latem następnego roku. Drewno Twarde, z licznymi porami (w przeszłości wykorzystywane do budowy filtrów), jednak ze względu na niewielkie przeważnie rozmiary łodygi nie posiada większego znaczenia w przemyśle. Inne informacje. UWAGA! Wszystkie części bluszcza są trujące dla ludzi. █ W uprawie bluszczu wskazane jest jego regularne przycinanie. Powoduje ono zagęszczenie pędów oraz powstawanie atrakcyjnie klapowanych młodocianych liści. █ Odmiany ozdobne bluszczu rozmnaża się głównie wegetatywnie, ponieważ tylko w ten sposób zostają dokładnie zachowane kształt i ubarwienie ich liści.