█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

Rodzaj różnej wiekości zimozielonych drzew iglastych, rzadziej krzewów. Charakteryzują się one dużą zmiennością form oraz w wielu przypadkach nietypowym jak na drzewa iglaste, dość nieregularnym pokrojem. Igły sosen są wąskie i długie - u niektórych gatunków osiągają nawet ponad 20(-45!)cm długości. Na krótkopędach wyrastają one zebrane w pęczki po 2, 3 lub 5 sztuk (jedna z najważniejszych cech pozwalających rozróżniać gatunki). Twarde szyszki sosen są zbudowane z całkowicie zdrewniałych, masywnych łusek nasiennych, zakończonych rombowatymi tarczkami. Sosny, podobnie zresztą jak świerki, produkują duże ilości żywicy; powoduje to roznoszenie się w ich pobliżu intensywnego i bardzo przyjemnego żywicznego zapachu.

Wiele gatunków sosen to niezwykle ważne drzewa leśne. Należą one do najbardziej rozpowszechnionych i posiadających największy zasięg drzew świata. Niektóre gatunki, jak np. kosodrzewina, rosną w miejscach wyjątkowo trudno dostępnych.
█ W Polsce sosna zwyczajna stanowi aż około 60% leśnego drzewostanu.

Obejmujący około 115 gatunków rodzaj sosna jest najliczniej reprezentowanym gatunkowo i najbardziej posuniętym w rozwoju filogenetycznym (największe zróżnicowanie w układzie pędów, ustawieniu igieł i budowie szyszek) rodzajem drzew iglastych. W zależności od ilości wiązek przewodzących w liściu dzieli się on na dwa podrodzaje: Pinus subsp. pinus (dwie wiązki - np. sosna zwyczajna) oraz Pinus subsp. strobus (jedna wiązka - np. sosna wejmutka). █ Najbliżej spokrewnionym z sosną rodzajem jest świerk.

W Polsce naturalnie występują trzy rodzime gatunki sosny: zwyczajna, górska (kosodrzewina) i limba. Zdecydowanie najbardziej rozpowszechniona jest sosna zwyczajna zwana też pospolitą (P. sylvestris). Porasta ona z niewielkimi wyjątkami obszar praktycznie całego kraju i jest naszym najpospolitszym drzewem. Tylko w wysokich górach (Tatry, Babia Góra, Karkonosze) natomiast rośnie sosna górska czyli popularna kosodrzewina (P. mugo). Ten niewielki, częściowo pokładający się po ziemi krzew iglasty tworzy tzw. piętro kosówki, rozciągające się w zakresie wysokości 1500-1800 m.n.p.m. i występujące pomiędzy reglem górnym i piętrem hal. Innym wysokogórskim, także rodzimym w Polsce gatunkiem sosny jest limba (P. cembra) - drzewo niezwykle rzadkie, rosnące tylko wysoko w Tatrach i objęte tam ścisłą ochroną. Z obcych gatunków najpopularniejsza w Polsce jest sadzona tu jako drzewo ozdobne, pochodząca z południowej Europy sosna czarna (P. nigra). Poza efektowną, szaroczarną korą charakteryzuje się ona bardzo długimi, a przy tym sztywnymi i dość masywnymi igłami zebranymi w pary. W wielu rejonach Polski (m.in. w Beskidach) w sztucznych nasadzeniach leśnych (czasami także w parkach i ogrodach) można spotkać pochodzącą z Ameryki Północnej i introdukowaną w Polsce ze względu na pozysk drewna sosnę wejmutkę (P. strobus). Jest to wysokie drzewo posiadające dość długie i cienkie igły, które inaczej niż u s. zwyczajnej, czarnej i górskiej, są zebrane w pęczki po 5 sztuk. Do rzadko spotykanych u nas, za to niezwykle ciekawych gatunków należy występująca naturalnie w nadpacyficznej części Ameryki Północnej, trójigłowa, bardzo wysoka sosna żółta (P. ponderosa). Innym ciekawym gatunkiem jest charakteryzująca się niezwykle dużymi (nawet do 25x10cm!) i ciężkimi szyszkami, zasiedlająca tereny basenu śródziemnomorskiego sosna nadmorska (P. pinaster). Jedną z najbardziej znanych na świecie i darzonych największą sympatią sosen jest pinia (P. pinea). To niewielkie drzewo posiada niezwykle malowniczą sylwetkę przypominającą afrykańską akację. Do bardzo ciekawych gatunków należy pochodząca z Ameryki Północnej sosna Lamberta (P. lambertiana) - najwyższa spośród wszystkich sosen, bo osiągająca 80m wysokości, ale też tworząca najdłuższe i najcięższe szyszki; ich długość dochodzi do 50cm a ciężar 2kg! Drzewo wytwarza jadalną żywicę, która jednak spożywana w większych ilościach może być szkodliwa dla zdrowia. Omawiając gatunki sosny nie sposób pominąć, nawet w tak pobieżnym opisie, drzewa będącego prawdziwym "gigantem" pod względem długowieczności. Jest to rosnąca w Górach Białych w USA i dożywająca kilku tysięcy lat sosna sędziwa (P. longaeva). Jeden z jej (nienazwanych) osobników liczy ponad 5000 lat i jest najstarszym żyjącym obecnie nieklonalnym drzewem świata, wiek innego - o nazwie Matuzalem (ang. Methuselah) - szacuje się na ok. 4850 lat!

Zdjęcie pobrano z witryny Wikipedii   Występowanie Zasięg. Strefa chłodna i umiarkowana półkuli północnej. Północna granica zasięgu przebiega ok. 70°N przez Norwegię (sosna zwyczajna) i wschodnią Syberię (sosna karłowa P. pumila). Jedyne naturalne stanowiska na półkuli południowej znajdują się na Sumatrze (P. merkusii) i dochodzą do 2°S.

Biotop. Jedne z najważniejszych drzew leśnych świata, porastające ogromne obszary. Występująca pospolicie w Europie i Azji sosna zwyczajna tworzy wielkopowierzchniowe bory sosnowe (lasy sosny zwyczajnej z niewielką domieszką brzozy), a także wchodzi w skład lasów mieszanych. Ze względu na duże znaczenie w przemyśle często spotyka się olbrzymie sztuczne monokultury sosnowe, tworzone wyłącznie w celu pozyskiwania drewna. Stwierdzono jednak, że takie plantacje wywierają niekorzystny wpływ na otaczający ekosystem. Z kolei kosodrzewina jest jedną z najważniejszych wysokogórskich roślin drzewiastych. Tworzy ona m.in. w Tatrach tzw. piętro kosówki znajdujące się powyżej górnej granicy lasu, w zakresie wysokości 1500-1800 m.n.p.m. Również powyżej górnej granicy lasu rośnie sosna limba. Drzewo to jest bardzo rzadkie; występuje w Polsce tylko w Tatrach, a i tam nigdzie nie tworzy dużych drzewostanów. Rośnie najczęściej pojedynczo wśród kosodrzewiny, osiągając stanowiska położone wyżej niż jakiekolwiek inne drzewa (nie licząc form karłowatych). W Alpach limba dochodzi do poziomu 2600 m.n.p.m.! → W Europie i Azji sosna zwyczajna tworzy wielkopowierzchniowe bory sosnowe.

Sosna górska (kosodrzewina) stanowi nieodłączny element krajobrazu Tatr.	Znacznie rzadziej w Tatrach można spotkać dziko rosnące limby. Te piękne drzewa na stanowiskach naturalnych występują w Polsce tylko na terenie TPN. Fot. Maciejek.	W Hiszpanii sosna pinia tworzy malownicze zadrzewienia.

Preferencje. Drzewa o bardzo niewielkich (poza jałowcami najmniejszych spośród drzew iglastych!) wymaganiach glebowych, preferujące zazwyczaj przepuszczalne, lekkie i piaszczyste gleby, poza tym wybitnie światłolubne, stosunkowo odporne na mrozy, w związku z bardzo głębokim systemem korzeniowym doskonale znoszące suszę, bardziej niż większość innych drzew iglastych odporne na zanieczyszczenia środowiska. W zależności od gatunku wytrzymują zarówno chłodny i surowy klimat (np. limba, kosodrzewina, sosna karłowa), jak również gorący i suchy, a nawet półpustynny (np. sosna nadmorska).

Długość życia i tempo wzrostu. Większość sosen to drzewa długowieczne, przy czym niektóre gatunki doprowadziły tę cechę do ekstremalnej postaci. Ale po kolei. Najczęściej występująca u nas sosna zwyczajna żyje "zaledwie" 300-500 lat, co i tak jest bardzo dobrym wynikiem w porównaniu z większością innych drzew, zwłaszcza liściastych. Bardziej długowieczna jest limba; tu osiągany wiek wynosi 700-1000(1500!) lat (okres pędzenia drzewo to zaczyna dopiero w wieku 150-220 lat!). Jeszcze dłużej od limby, i to nawet dwu- lub trzykrotnie, żyje sosna oścista. Jednak nawet i ona musi ustąpić pola przed absolutną rekordzistką - zasiedlającą Góry Białe w paśmie Sierra Nevada w USA sosną sędziwą (P. longaeva). Najstarszy żyjący osobnik tego gatunku liczy sobie ponad 5000 lat i jest najstarszym obecnie nieklonalnym drzewem świata; inny, zwany Matuzalem, jest młodszy zaledwie o ok. 150 lat (wiek ok. 4850 lat). (Jeszcze starszy od Matuzalem osobnik o nazwie Prometeusz w wieku 4862 lat został niefrasobliwie ścięty podczas badań).
█ Oprócz wyżej wymienionych, na terenie Stanów Zjednoczonych rośnie jeszcze kilka innych sosen sędziwych przekraczających 4000 lat. Okazuje się zresztą, że są to "młodzieniaszki" w porównaniu ze znalezionymi w ich najbliższej okolicy obumarłymi egzemplarzami, w których naliczono bez mała 7000 słoi!

  Zastosowanie

  Pokrój / Korzenie

Pokrój sosen jest bardzo uzależniony od gatunku i odmiany. Do rodzaju należą głównie średnie i duże drzewa iglaste, ale także pewna ilość krzewów. Osiągana przez sosny wysokość waha się w granicach 2-80m, choć u większości gatunków zawiera się ona w przedziale 15-45m. Do największych przedstawicieli rodzaju należą osiągające nawet 80m wysokości s. Lamberta i s. żółta, do najmniejszych zaś - kilkumetrowa kosodrzewina. Występująca u nas naturalnie s. zwyczajna osiąga ok. 40m i tym samym sytuuje się mniej więcej w środku zakresu.
█ O ile stożkowaty, przypominający "świąteczną choinkę" kształt młodych drzew jest zwykle typowy, to już stare drzewa wykazują duże zróżnicowanie pod tym względem. Szczególnie efekowny pokrój posiadają stare sosny sędziwe i ościste, ale i nasza sosna zwyczajna często potrafi zaskoczyć bardzo malowniczą sylwetką.
█ Najliczniej występująca w Polsce sosna zwyczajna posiada stosunkowo nieregularny pokrój, różniący się dość wyraźnie od występującego u większości popularnych drzew iglastych (np. świerka, jodły i modrzewia). Pień dorosłej sosny zwyczajnej zwykle dzieli się na grube i powykrzywiane konary, a korona rzadko przyjmuje regularny, wąsko-stożkowaty kształt; częściej jest rozłożysta, luźna i nieregularna (prześwitująca) oraz kopulasto wysklepiona bez wyraźnego wierzchołka. Bardziej klasyczną sylwetkę posiada sosna wejmutka. To wysmukłe i bardzo wysokie drzewo iglaste nawet w Europie osiąga prawie 50m wysokości, natomiast w swojej ojczyźnie (Ameryka Północna) może dorastać do 60m (najwyższy zanotowany osobnik posiadał 66m wysokości i 1.8m średnicy pnia). Jeszcze wyższa od wejmutki jest sosna żółta; jej wysokość zawiera się zwykle w przedziale 45-55m, ale najwyższy zanotowany osobnik mierzył aż 72m! Także pień sosny żółtej osiąga wyjątkowo duże rozmiary - największa zmierzona dotąd średnica wynosi 2.5m. Maksymalną wysokość - powyżej 80m osiąga sosna Lamberta (P. lambertiana). Znacznie niższa od wymienionych gatunków jest występująca w górach limba. Drzewo to osiąga 20(25)m wysokości i charakteryzuje się bardzo gęstym i zwartym, pczątkowo stożkowatym, potem stożkowato-cylindrycznym pokrojem. Z powodu mroźnych wiatrów na dużych wysokościach korona limby bywa często rosochata i postrzępiona. Średnica pnia osiąga zwykle 1m, ale najgrubsza odnotowana w Alpach limba miała 2.4m pierśnicy!

	W Polsce występują naturalnie trzy gatunki sosny: zwyczajna (←), górska (kosodrzewina ↓) i limba (→).
Sosna zwyczajna to dość wysokie (do 35m) drzewo iglaste.	Kosodrzewina jest niewielkim (do 4m), górskim krzewem iglastym.	Limba osiąga ok. 20m wysokości. Młode drzewa mają zwarty i regularnie stożkowaty pokrój. Fot. Maciejek.

		↓ Rosnąca w rejonie śródziemnomorskim pinia jest znana ze swojego bardzo nietypowego, egzotycznego pokroju. Dzięki szerokiej, parasolowato sklepionej koronie drzewo to przypomina afrykańską akację.
Z obcych gatunków na szczególną uwagę zasługują sosna czarna (←), sosna wejmutka (↑) oraz sosna pinia (→). Pierwsza z nich poza ciemną korą wyróżnia się luźną i nieregularną koroną oraz grubymi, kandelabrowatymi konarami starych drzew. Z kolei smukła i regularnie zbudowana s. wejmutka to jedna z najwyższych sosen - nawet w Polsce drzewo to osiąga ponad 50m wysokości!

Korzenie. Drzewa wytwarzające głęboki, palowy system korzeniowy, bardzo dobrze utwierdzające się w podłożu.
█ Wyjątkowo mocny system korzeniowy występuje u limby. Jest to związane z koniecznością zapewnienia drzewu stabilności w bardzo trudnych górskich warunkach. Należy pamiętać, że limba porasta głównie tereny położone ponad górną granicą lasu i zazwyczaj rośnie pojedynczo, a więc jest szczególnie narażona na przewrócenie przez silny wiatr.

  Kora

Przeważnie gruba i głęboko, tarczkowato spękana (tylko u kilku gatunków cienka i łuszcząca się płatkowato).

Kora zarówno sosny zwyczajnej jak i sosny czarnej jest gruba i głęboko tarczkowato spękana. Różni je głównie odcień.

Pąki sosen są mocno żywicujące (na zdj. u sosny zwyczajnej).   Pędy i pąki / Liście Pędy zróżnicowane na długopędy i bardzo skrócone krótkopędy. Długopędy początkowo zielonawe i wyrastające pionowo w górę, po pewnym czasie stają się szare i odchylają na boki. Pąki podługowate do jajowatych, brązowe, z licznymi cienkimi i często nieco odstającymi łuskami, żywicujące. Liście szpilkowate, długie i wąskie, często nieznacznie skręcone wokół osi i bardzo drobno piłkowane. Jedne z najkrótszych igieł posiada kosodrzewina (3-8cm), do najdłuższych natomiast należą igły sosny żółtej, himalajskiej oraz nadmorskiej (u sosny żółtej ich długość wynosi 12-25(30!)cm). U prawie wszystkich gatunków przekrój igieł jest trójkątny lub półkolisty; tylko jeden gatunek (P. monophylla) posiada igły o okrągłym przekroju. Ustawienie: na krótkopędach igły zebrane w pęczki zależnie od gatunku po (1)2, 3 lub 5(6) sztuk (ważna cecha rozpoznawcza!), na długopędach - pojedyncze. W Polsce powszechnie występują sosny "dwuigłowe"; ich przykładami są nasze rodzime sosny zwyczajna i kosodrzewina, ale też najczęściej uprawiana sosna czarna. Nieco rzadziej można spotkać gatunki "5-igłowe", np. limbę czy wejmutkę. Do największej rzadkości należą natomiast znajdujące się wyłącznie w uprawie "3-igłowe" gatunki, np. sosna żółta. Niezależnie od gatunku, grupy igieł są rozmieszczone na gałązkach promieniście i prostopadle do ich osi; powoduje to charakterystyczny dla sosen efekt "grubych gałązek". Okres występowania: cały rok (rośliny zimozielone). Zakres trwałości igieł wynosi 1.5-40 lat, przy czym u większości gatunków jest to 3-5 lat (jedne z bardziej trwałych igieł tworzy sosna oścista, która zrzuca je co 10-15 lat). █ Błonkowata osnówka, którą są otoczone pęczki igieł sosen jest zbudowana z kilkunastu łuskowatych liści wyrastających wraz z właściwymi igłami na bardzo skróconym krótkopędzie. W zależności od gatunku pochewka ta opada lub pozostaje co najmniej przez rok, a czasami nawet przez cały okres życia krótkopędu. █ Najdłuższe igły tworzy rosnąca w USA sosna dwuigielna (P. palustris); u młodych drzew mogą one przekraczać 45cm długości!

Igły sosen są na krótkopędach zebrane w pęczki po 2, 3(rzadkość!) lub 5 sztuk:
Podobne do siebie igły sosny zwyczajnej (po lewej) i kosodrzewiny (po prawej) osiągają długość 3-8cm. Wyrastają one parami.		Cienkie igły limby (po lewej) są zebrane w pęczki po 5 sztuk. Igły sosny wejmutki są podobne do limbowych (choć nieco delikatniejsze). Są one także długie i cienkie i zebrane w pęczki po 5 sztuk.

←←← Wyrastające parami, grube igły sosny czarnej mogą osiągać nawet 18cm długości. ←← Jedne z najdłuższych i najcieńszych igieł tworzy sosna himalajska. ← Do rzadko spotykanych, "3-igłowych" sosen należy sosna żółta. Igły tego gatunku mogą przekraczać 25cm długości!

  Kwiaty

Rozdzielnopłciowe, rozmieszczone jednopiennie (tylko u kilku gatunków zdarzają się czasami jednopłciowe osobniki), wiatropylne, zebrane w szyszeczki. Męskie szyszeczki skupione w gęste klastry u nasady długopędów pojawiających się w danym roku, niewielkie, walcowate lub podłużnie jajowate, żółte. Kwitną przez krótki czas. Żeńskie szyszeczki stojące na wierzchołkach pędów, pojedyncze lub zebrane po kilka sztuk, jajowate, najczęściej ciemnoczerwone lub purpurowofioletowe, dojrzewają w ciągu 1.5-3 lat. Okres kwitnienia: środkowa wiosna lub późna wiosna (u kilku gatunków kwiaty męskie zakwitają jesienią). █ Zapłodnienie zalążków sosen następuje przeważnie dopiero około rok po zapyleniu. → Kwiaty różnych gatunków sosen są dość podobne do siebie. Żółte, jajowate kwiatostany męskie (po lewej u sosny zwyczajnej) są gęsto skupione u nasady długopędów pojawiających się w danym roku. Kwiatostany żeńskie mają postać jajowatych szyszeczek zabarwionych zwykle na purpurowofioletowy kolor (jak u sosny żółtej - po prawej).

  Owoce i nasiona

Szerokojajowate szyszki sosny zwyczajnej (po lewej) posiadają zdrewniałe, grube i długie łuski nasienne, zakończone rombowatymi tarczkami. Prawie identycznym kształtem i rozmiarami charakteryzują się szyszki kosodrzewiny (po prawej). Drzewa nie tworzące owoców (rośliny nagonasienne). Szyszki pojedyncze lub zebrane po kilka sztuk, siedzące lub na krótkich szypułkach, bardziej zdrewniałe niż u większości pozostałych drzew iglastych, o bardzo zróżnicowanych rozmiarach - od kilku do nawet ponad 50 cm(!) długości, zwykle najpierw ciemnozielone, potem (w kolejnych latach) szarobrązowe lub brunatne do czarniawych. Rozmieszczone spiralnie, masywne łuski są zakończone najczęściej jasnobrązową tarczką (tzw. piramidką), która w zależności od gatunku na końcu posiada lub nie ostry wyrostek. Na każdej łusce nasiennej znajdują się dwa półksiężycowato oskrzydlone nasiona (u nielicznych gatunków - np. s. pinia - nasiona orzeszkowate i duże, bez skrzydełek). Nasiona są roznoszone nie tylko przez wiatr, ale także przez ptaki (zoochoria), dla których stanowią pożywienie. Są jadalne dla ludzi, ale tylko u kilku do kilkunastu gatunków na tyle duże, że opłaca się ich przemysłowy zbiór; w Europie najbardziej znane pod tym względem są nasiona sosny pinii nazywane orzeszkami piniowymi, w Azji natomiast ze względu na nasiona uprawia się sosnę koreańską. W Polsce największe (do 1cm) i również jadalne orzeszki nasienne tworzy limba. Okres dojrzewania nasion: u większości gatunków nasiona dojrzewają jesienią następnego roku po wytworzeniu szyszki, wypadają na jesieni, zimą lub wiosną. Szyszki przeważnie otwierają się na drzewie, a po uwolnieniu nasion opadają w całości, rzadziej opadają wraz z nasionami i rozsypują się na ziemi (np. limba, s. koreańska) (jeszcze rzadziej utrzymują się zamknięte na drzewie przez wiele lat - np. s. Banksa). █ Największe szyszki tworzy sosna Lamberta - osiągają one 25-50(66)cm długości i ważą do 2 kg! █ Łuski na spodzie i na czubku szyszki nie wytwarzają nasion. █ U niektórych gatunków szyszki nie otwierają się samoistnie, a nasiona są uwalniane przez ptaki, które wyłamują łuski. Istnieją także gatunki, jak np. sosna Banksa, wymagające do uwolnienia nasion pożaru lub co najmniej długotrwałego upału topiącego żywicę sklejającą łuski szyszek.

Podobne do dwóch poprzednich gatunków, jednak nieco większe i bardziej masywne szyszki tworzy sosna czarna.	Sosna wejmutka posiada wydłużone szyszki, przypominające w zarysie świerkowe. Są one zazwyczaj lekko łukowato wygięte.	Szyszki sosny żółtej są podobne jak u sosny zwyczajnej i czarnej, ale bardziej masywne.

Siedzące na gałęziach szyszki sosny pinii są duże (do 12x10cm) i wyjątkowo masywne. Zawierają one kilkunastomilimetrowe, oskrzydlone, jadalne nasiona.	Podobnie duże, jednak bardziej wydłużone szyszki tworzy sosna rumelijska.

  Drewno

Jasnożółte z brązowo(żółto)czerwonawą twardzielą, (bardzo) lekkie i miękkie, łatwe w obróbce, trwałe, przyjemnie pachnące z powodu silnego żywicowania, używane do produkcji papieru, w budownictwie, przemyśle meblowym i stolarskim (stolarka okienna i drzwiowa, podłogi). Pochodząca z Ameryki Północnej sosna żółta ze względu na swoje wyjątkowo cenne (żółte - stąd nazwa) drewno, jest drugim po daglezji najważniejszym gospodarczo drzewem w Stanach Zjednoczonych. Z kolei jeden z gorszych rodzajów drewna posiada rodzima sosna limba; pod względem technicznym ustępuje ono wyraźnie drewnu sosny zwyczajnej i świerka pospolitego (choć, ze względu na ciemnobrązowe sęki, jest cenione w meblarstwie). Drewno sosny wejmutki należy do najlżejszych - jego gęstość wynosi poniżej 0.4 kg/dm³. Najwięcej żywicy spośród gatunków spotykanych w Polsce zawiera drewno sosny smołowej (Pinus rigida); drewno to posiada słabe właściwości techniczne (głównie wytrzymałość), jednak idealnie nadaje się na opał (przy czym z powodu wspomnianej dużej ilości żywicy, wymaga przy spalaniu obfitego dostępu powietrza).

  Inne informacje

█ Niezbadaną do końca ciekawostkę stanowi wyjątkowa odporność limby na uderzenia piorunów. Drzewo to potrafi przeżyć wiele tego typu zdarzeń i wyjść praktycznie bez szwanku. Jest to o tyle zaskakujące, że kora limby jest stosunkowo gruba, a więc drzewo to powinno być bardziej narażone na zniszczenie przez piorun. Gruba kora powoduje bowiem częstsze występowanie rozsadzającej pień tzw. iskry wewnętrznej pomiędzy korą a drewnem, podczas gdy w przypadku cienkiej kory tworzy się tzw. iskrę zewnętrzna, ześlizgująca się po powierzchni kory.

Początek strony

MOJEDRZEWA.PL

Copyright © 2006-2024 by Piotr Gach

Zobacz też:
Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych
Tomasz Niechoda, Janusz Korbel -
Drzewa Białowieskiego Parku Narodowego
Monumental Trees
Konkurs Drewno jest wspaniałe (Nadleśn. Łopuchówko)