█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.

Ten dość duży krzew liściasty, wyrastający czasem w formie niewielkiego drzewa, jest znany głównie ze swoich liliowofioletowych, bardzo przyjemnie pachnących kwiatów. Są one zebrane w stojące, duże i gęste, stożkowate grona. To właśnie te dekoracyjne kwiatostany sprawiają, że lilak pospolity należy do najbardziej lubianych i rozpoznawalnych roślin ozdobnych, sadzonych często przy domach, w ogrodach, wzdłuż ulic itp. Warto podkreślić, że wbrew nazwie zwyczajowej, lilak nie ma nic wspólnego z bzem - oba rodzaje należą do zupełnie innych rodzin, a ich podobieństwo ogranicza się do generalnie krzewiastego pokroju.

Jeden z dwóch naturalnie występujących w Europie gatunków lilaka. Posiada około 1000 odmian ozdobnych(!). Odmiany te, zwane szlachetnymi, wyróżniają się przede wszystkim kwiatami, które są zazwyczaj większe niż u form podstawowych i obejmują znacznie szerszą gamę barw (w tym także śnieżnobiałą).
█ Lilak pospolity został sprowadzony do Europy w 902 r. z Turcji (stąd nazwa alternatywna - lilak turecki). Przez długi czas był rośliną rzadko spotykaną, występującą tylko w wytwornych ogrodach. Rozpowszechnił się na naszym kontynencie dopiero w XVI w., kiedy to we Francji zaczęto masowo produkować jego odmiany szlachetne.

  Występowanie

Zasięg. Bałkany. Poza tym gatunek często uprawiany i czasami dziczejący w całej południowej i środkowo-wschodniej Europie. Biotop. Piętro pogórza, rzadziej górskie. Występuje zazwyczaj w zaroślach śródpolnych, na kamienistych zboczach oraz w niektórych lasach liściastych, często dziczeje. Preferencje. Gatunek mało wymagający, preferuje luźne i świeże, niezbyt wilgotne gleby oraz nasłonecznione stanowiska, jest mrozoodporny, dobrze znosi przycinanie. Odmiany szlachetne posiadają większe wymagania, m.in. są wrażliwe na suszę, wymagają też żyznych gleb. Długość życia i tempo wzrostu. Jeden z dłużej żyjących krzewów ozdobnych, dożywa 50-100(200) lat. Rośnie (bardzo) wolno, po 20 latach osiąga zaledwie 6m wysokości.

  Zastosowanie

Popularny krzew ozdobny, często sadzony zwłaszcza w obejściach domów, ale także w parkach i ogrodach. Olejki eteryczne zawarte w kwiatach służą do wyrobu perfum.

  Pokrój / Korzenie

Pokrój. Wysoki krzew liściasty, rzadziej małe, przeważnie wielopniowe drzewko. Rozmiary. Wysokość 5-7(10)m. Średnica pnia 0.1-0.15(0.25)m. Szczegóły pokroju. Pień wielokrotny. Korona u góry miotlasto rozszerzona, gęsta. System korzeniowy rozległy i dość płytki, gęsty, tworzy liczne odrośla.

	Więcej...
Lilak pospolity wyrasta zazwyczaj w formie wysokiego krzewu, rzadziej jako niewielkie, przeważnie wielopniowe drzewo.

  Kora / Pędy i pąki / Liście

Kora jasnoszara do brunatnoszarej, w młodości gładka z wyjątkiem drobnych, chropowatych przetchlinek, z wiekiem staje się płytko spękana na drobne, częściowo odpadające poletka. Młode pędy cienkie i obłe, oliwkowozielone, gładkie, początkowo gruczołkowato owłosione. Pąki szpiczasto-jajowate, z oliwkowozielonymi, brunatno obrzeżonymi łuskami, boczne nieco mniejsze niż wierzchołkowe (tych czasem brak), lekko odstające od pędu. Liście blaszkowate, pojedyncze. Blaszka o symetrycznym, wąsko-sercowatym kształcie, nieco dłuższa niż szersza, z wyciągniętym wierzchołkiem, długości 5-10(12)cm, idealnie całobrzega, matowo ciemnozielona, naga. Ustawienie: naprzeciwległe (rzadko w okółkach po 3) na 2-3cm ogonkach. Okres występowania: IV-X. Liście rozwijają się w drugiej połowie kwietnia, wraz z zawiązkami kwiatów. Jesienią nie przebarwiają się (płowieją tylko, a następnie usychając brązowieją).

Całobrzegie liście lilaka pospolitego mają sercowaty kształt.

  Kwiaty

Obupłciowe, owadopylne, zebrane na końcach pędów w gęste, stożkowate, czasem lekko wygięte wiechy długości 8-15(18)cm (u form szlachetnych nawet powyżej 20cm). Kwiatostany występują najczęściej parami, są one bardzo efektowne i stanowią główny atut dekoracyjny rośliny. Pojedyncze kwiaty rurkowate, długości 6-10mm, o średnicy 5-8mm, 4-krotne, w różnych odcieniach koloru lila (stąd nazwa), fioletowego, niebieskiego, różowego lub purpurowego (odm. ozdobne mogą mieć inne kolory, np. biały), mocno i przyjemnie pachnące. Okres kwitnienia: IV/V-V/VI (krótko po rozwinięciu się liści). Kwiaty zakwitają pod koniec kwietnia i kwitną przez mniej więcej miesiąc (najintensywniej około połowy maja).

Niezwykle liczne odmiany ozdobne lilaka pospolitego mogą posiadać kwiaty o oszałamiająco dużej palecie kolorów i odcieni, od ciemnopurpurowego do białego (powyżej po prawej białe kwiaty odmiany 'Florent stepman'). Jak to można zobaczyć na zdjęciu w lewym dolnym rogu, kwiaty prezentują się całkiem efektownie nawet po przekwitnięciu.

  Owoce i nasiona

Zdrewniałe, podłużne i zaostrzone na końcu, brązowe torebki długości 1-2cm. Po dojrzeniu pękają na dwie części uwalniając 2-4 jasnobrązowe, oskrzydlone nasiona. Okres dojrzewania owoców: VII-IX. Suche, otwarte i puste torebki utrzymują się na gałęziach przez cały rok lub nawet przez wiele lat.

→ Owoce lilaka pospolitego mają postać niewielkich, zdrewniałych torebek.

  Drewno

Posiada kremowobiały biel i brunatną lub purpurową twardziel, jest gęsto słojowane i wybitnie twarde, należy też do najbardziej gęstych w Europie. Bywa używane w rzeźbiarstwie, do wyrobu instrumentów muzycznych, trzonków narzędzi itp.
█ Ze względu na niezwykłą twardość drewna, lilak pospolity został symbolem stanu New Hampshire. Ma on przypominać twardy charakter mieszkańców Granite State.

  Inne informacje

█ Lilak pospolity bardzo dobrze znosi przycinanie i przesadzanie (nawet w starszym wieku).
█ Przekwitłe kwiatostany najlepiej od razu usuwać - powoduje to zagęszczenie kwiatów w następnym roku.

  Galeria zdjęć

Zobacz galerię...

Początek strony

MOJEDRZEWA.PL

Copyright © 2006-2025 by Piotr Gach

Zobacz też:
Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych
Tomasz Niechoda, Janusz Korbel -
Drzewa Białowieskiego Parku Narodowego
Monumental Trees
Konkurs Drewno jest wspaniałe (Nadleśn. Łopuchówko)