Brzozowate to rodzina zawierająca wyłącznie rośliny drzewiaste. Występują tu zarówno małe oraz średniej wielkości drzewa liściaste, jak i krzewy, a nawet małe krzewinki (np. niektóre gatunki brzóz). Sezonowe liście brzozowatych są pojedyncze i przeważnie ustawione skrętoległe. Brzozowate to rośliny jednopienne o kwiatach rozdzielnopłciowych i wiatropylnych. Ich kwiaty są zebrane w oddzielne - męskie i żeńskie kwiatostany. Kwiatostany męskie mają postać zwisających długich, walcowatych kotek, kwiaty żeńskie natomiast są zebrane w małe, stojące kotki (u olszy mają one postać maleńkich, jajowatych "szyszeczek"). Pojedyncze kwiaty drobne, zebrane po 2-3 w wierzchotki osadzone w pachwinach łuskowatych podsadek, męskie z bardzo zredukowanym okwiatem (brak płatków korony), żeńskie bez okwiatu. Kotki męskie brzóz i olsz pojawiają się latem, zimują na drzewie i zakwitają wiosną następnego roku. Owocem jest mały i płaski, jednonasienny orzeszek, brzegiem dwustronnie oskrzydlony, położony na łusce powstałej ze zrośniętych podkwiatków. Orzeszki są zebrane w owocostany, które w zależności od rodzaju mogą mieć postać walcowatych i niezdrewniałych (brzoza) lub jajowatych i zdrewniałych (olsza) szyszeczek. Łuski nasienne szyszeczek brzóz są cienkie i po dojrzeniu opadają pozostawiając na gałęzi jedynie rdzeń stanowiący oś owocostanu, natomiast u olsz są grube i zdrewniałe, a same szyszeczki - trwałe.