modyfikacja:
2023-04-02
ROŚLINY / NACZYNIOWE / NASIENNE / OKRYTONASIENNE / (ROSOPSIDA) / BUKOWCE /
BUKOWATE / Dąb / szypułkowy - bezszypułkowy - omszony - czerwony - błotny - ...
(Ameryka Północna)
zrzucające liście
na zimę
H: 25-30(35)m
Φ: 1.5-2(2.5)m
300(500)lat
dość duże
lasy liściaste i mieszane
1-p., wiatrop.
IV/V-V
liście!!!, żołędzie!
| (różnice w stosunku do dębu szypułkowego) |
|
♦ Kora długo gładka, srebrzystopopielata (podobna jak u buka). |
|
♦ Liście bardzo ostro klapowane, większe, u młodych drzew efektownie przebarwiające się jesienią na szkarłatnoczerwony kolor, potem na brązowo. |
| ♦ Żołędzie pękate, krótkoszypułkowe, miseczki płytkie (talerzykowate). |
|
♦ Z uwagi na stosunkowo dużą grubość liści oraz ich trwałość (długi czas rozkładu) a także dużą gęstość korony, większe skupiska dębu czerwonego wpływają niekorzystnie na rośliny runa leśnego. (Więcej informacji - patrz opis.) |
|
♦ Ciekawostkę, a zarazem dużą zagadkę stanowi fakt, że to właśnie liść dębu czerwonego, a nie żadnego z naszych rodzimych dębów jest umieszczony na awersie monet polskich. |
█ Zapraszam na swoją nową stronę Rejestr Polskich Drzew Pomnikowych (https://www.rpdp.hostingasp.pl), na której znajdą Państwo najbardziej aktualne dane dotyczące rekordowych drzew w Polsce. Strona ma charakter otwarty - każdy może się zarejestrować i po zalogowaniu dodawać do bazy "swoje" drzewa wraz z ich pomiarami oraz zdjęciami. Bez zalogowania program pracuje w trybie "tylko odczyt" - dodawanie wpisów (także ich modyfikacja i usuwanie) nie jest możliwe, jednak bez przeszkód można przeglądać zgromadzone w bazie dane.
Wysokie i okazałe drzewo liściaste o grubym, zwykle nisko rozgałęzionym pniu i rozłożystej koronie wspartej na kilku
potężnych, często łukowato wygiętych konarach. Wyróżnia się przede wszystkim dużymi, głęboko i bardzo ostro klapownymi liśćmi,
które jesienią przebarwiają się na niezwykle efektowny, jaskrawoczerwony lub purpurowy kolor (stąd nazwa).
Dąb czerwony został sprowadzony do Europy z Ameryki Północnej w XVII w. (po raz pierwszy - do Szwajcarii w 1691 r.).
Początkowo był on na naszym kontynencie tylko drzewem ozdobnym oraz wprowadzanym do kontrolowanych upraw leśnych,
jednak ze względu na swój ekspansywny charakter szybko zaczął się spontanicznie rozprzestrzeniać w lasach i wypierać rodzime dęby.
Obecnie drzewo to występuje dość licznie w europejskich lasach, gdzie jest czasami traktowane jako chwast.
Nadal sadzi się je, ale głównie w tzw. ekotonach, tj. na skrajach lasów oraz stosuje do zalesiania luk w drzewostanach sosnowych.
W Polsce z uwagi na swoje niewątpliwe walory dekoracyjne dąb czerwony jest jednym z najchętniej sadzonych drzew ozdobnych
i stanowi najczęściej spotykany obcy gatunek dębu (także w formie zdziczałej w lasach).
█
Dąb czerwony jest przez niektórych botaników uważany za gatunek szkodliwy. Ma to związek z jego wspomnianym wyżej ekspansywnym
charakterem, powodującym wypieranie rodzimych dębów szypułkowego i bezszypułkowego z ich naturalnych stanowisk.
Okazuje się także, że pięknie wyglądające, duże i grube liście dębu czerwonego bardzo powoli się rozkładają, czym znacząco
utrudniają wegetację roślinom runa leśnego (zaobserwowano, że w lasach z dużym udziałem dębu czerwonego runo to jest
zwykle wyraźnie uboższe).
Uwaga. Poniżej ograniczono się głównie do wskazania najistotniejszych różnic pomiędzy omawianym tu dębem czerwonym, a podobnym do niego, jednak częściej występującym w Polsce dębem szypułkowym, którego szczegółowy opis został zamieszczony oddzielnie.
Główny walor dekoracyjny dębu czerwonego stanowią jego głęboko klapowane i bardzo ostro ząbkowane liście, które jesienią przebarwiają się (zwłaszcza u młodych drzew) na niezwykle efektowny, szkarłatnoczerwony kolor. Drzewo to jest łatwe w uprawie, ponieważ posiada znacznie mniejsze wymagania glebowe niż rodzime dęby, a przy tym jest bardziej odporne na niekorzystne czynniki, takie jak mróz, susza, zacienienie czy zanieczyszczenia powietrza. Dodatkową zaletą dębu czerwonego jest stosunkowo duże tempo wzrostu - jest to jeden z najszybciej rosnących dębów.
Poza wymienionymi cechami, dąb czerwony różni się od szypułkowego nieco mniejszymi (osiąganymi w Europie!) rozmiarami (wysokość do 30m)
oraz żołędziami, które są bardziej pękate i osadzone na krótkich szypułkach w charakterystycznie spłaszczonych, talerzykowatych miseczkach.
Wadą dębu czerwonego z użytkowego punktu widzenia jest stosunkowo niska (w porównaniu do innych dębów) jakość jego drewna.
Posiada ono bardzo wyraźne słoje, jest twarde, średnio ciężkie, mało wytrzymałe, włókniste i bardzo porowate.
Dąb czerwony żyje znacznie krócej niż szypułkowy - zwykle tylko ok. 300 lat, teoretycznie jednak gatunek ten może dożywać 500 lat.
█
Wg strony Tall Trees, najwyższy dąb czerwony rośnie w Great Smokey Mountains National Park w USA
i mierzy 47.64m (jest to więcej niż wynosi europejski rekord rodzaju, należący do dębu bezszypułkowego i równy 44.6m).
Największe w Europie drzewa tego gatunku znaleziono w Holandii; pierwsze mierzy 39.60m wysokości, drugie posiada pień o obwodzie
5.84m (φ 1.86m). W Polsce najwyższym drzewem tego gatunku jest osobnik rosnący w parku miejskim na zboczach Góry Św. Anny w Tarnowie,
mierzący 36.8m (ŁW+PW, 2023, laser). Wg przewodnika C. Pacyniaka z 1992 r.,
najbardziej okazały dąb czerwony w naszym kraju rośnie w Rosinie w woj. lubuskim; wysokość tego ok. 230-letniego drzewa wynosi 29m,
a obwód jego pnia jest równy 5.22m (φ 1.66m). Więcej informacji na temat rekordowych drzew - patrz dodatek Rekordy.
|
|
|
|
Mimo nieco mniejszych osiąganych rozmiarów, dąb czerwony rośnie szybciej niż szypułkowy, a jego stare osobniki mogą posiadać równie monumentalną sylwetkę (powyżej po lewej dąb rosnący w parku Decjusza w Krakowie, po prawej - w Parku Zamkowym w Żywcu). |
|
|
|
|
|
Pień dębu czerwonego jest krótki i gruby, często nieco pofałdowany w przekroju. Dolne konary nawet w przypadku stosunkowo młodych drzew wykazują tendencję do łukowatego wyginania się ku górze. |
Łukowato wygięte dolne konary występują często nawet u stosunkowo młodych drzew. |
|
|
|
|
|
|
Srebrzystopopielata kora dębu czerwonego długo pozostaje gładka (przypomina korę buka - po lewej). Dopiero u starych drzew staje się ciemniejsza, płytko spękana i chropowata (po prawej). |
|
||
|
Liście dębu czerwonego są głębiej i ostrzej klapowane niż u szypułkowego, osiągają też większe rozmiary (nawet do 25cm długości). Na brzegu klap występują zwykle po trzy ostre ząbki zakończone kolcem. |
|
|
|
|
|||
↑ / → Jesienią liście najpierw przebarwiają się na przepiękny, szkarłatnoczerwony kolor, przed opadnięciem przybierają natomiast barwę intensywnego brązu. |
|
|
|
← Kwiaty męskie dębu czerwonego są zebrane w luźno zwisające, kłosowate kwiatostany. ↓ Kwiaty żeńskie wyrastają pojedynczo na krótkich szypułkach; posiadają one trójdzielne, czerwone znamię (zdjęcie znacznie powiększone w stosunku do poprzedniego). 
|
|
|
Żołędzie dębu czerwonego są grube i pękate, a ich płytkie miseczki mają talerzykowaty kształt. |
| Więcej... |
